Gần như tất cả các bộ phận của cây sắn dây đều được dùng làm vị thuốc. Nhưng bộ phận tốt nhất để sử dụng là rễ (hoặc củ sắn) thu hoạch vào mùa đông xuân. Sắn dây đào về bỏ cát, bỏ vỏ, thái mỏng hoặc thái thành từng lát mỏng rồi đem phơi hoặc sấy khô, Đông y gọi là “cát căn”. Theo Đông y, sắn dây có vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt tiêu thũng, nhuận phế chỉ khái, sinh tân chỉ khát, thường được dùng để chữa các bệnh do phát sốt và các bệnh khác. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu cho bạn một vài bài thuốc đơn giản từ củ sắn dây.
Công dụng của từng bộ phận của sắn dây
Hoa sắn dây gọi là cát hoa có vị ngọt, tính bình. Có tác dụng giải ngộ độc rượu, chữa phiền khát, tràng phong hạ huyết (đại tiện ra máu). Bột sắn dây pha uống sống hay nấu chín làm nước giải khát. Trị sốt nóng, nhức đầu, mẩn ngứa, mụn nhọt, rôm sảy, kiết lỵ ra máu. Về thành phần dinh dưỡng, sắn dây có flavonoids (daizein, puerarin, formononetin,…); triterpenoids (sophoradiol, soyasapogenol…) và các hợp chất carbohydrate (tinh bột 10 – 14%, mannitol, pinitol) miroessterol, succinic acid, allantoin.
Theo Đông y, sắn dây vị ngọt, cay, tính bình, vào các kinh tỳ và vị. Tác dụng giải biểu thanh nhiệt, giải cơ thấu chẩn chỉ khát, sinh tân chỉ tả. Trị cảm sốt đau đầu, đau cứng vùng đầu cổ vai; sốt nóng khát nước, lỵ, tiêu chảy, ban sởi mọc chậm không đều. Ngày dùng 6 – 16g; bằng cách nấu luộc, chưng hầm, vắt lấy nước. Sau đây là một số thực đơn chữa bệnh có sắn dây.
Một vài món ăn từ sắn dây có tác dụng chữa bệnh
- Song cát thang: khổ qua tươi 150 – 200g, cát căn tươi 150 – 200g. Tất cả rửa sạch thái lát, sắc hoặc hãm uống. Ngày uống 1 lần, đợt 2 – 3 ngày. Dùng tốt cho người bị cảm mạo phong nhiệt; biểu hiện đau đầu sốt nóng vã mồ hôi, tắc ngạt mũi, đau sưng họng, viêm khí phế quản, ho có đờm vàng. Các trường hợp sốt xuất huyết (mới sốt nóng hay đã có xuất huyết dưới da và niêm mạc).
- Cháo sắn dây gạo tẻ: bột củ sắn dây 30g, gạo tẻ 50g. Gạo ngâm nước 1 đêm, đem nấu cháo cùng với bột sắn, thêm chút muối hoặc đường để ăn. Món này rất tốt cho người tăng huyết áp, bệnh mạch vành, đái tháo đường týp II, tiêu chảy mạn tính do tỳ hư. Ngoài ra còn làm thức ăn giải nhiệt giải khát mùa hè.
- Nước ép sắn dây ngó sen: sắn dây tươi, ngó sen liều lượng như nhau, ép nước uống. Dùng tốt cho người bị xuất huyết dưới da, rong kinh rong huyết, chảy máu chân răng, tiểu ra máu, đại tiện ra máu.
- Nước rau má sắn dây: rau má tươi 20 -30g, bột sắn 10g. Rau má rửa sạch, giã nát, thêm 150 – 200ml nước sôi. Để nguội gạn lấy nước. Hòa bột sắn, thêm đường vừa uống. Làm nước giải khát. Trị sốt nóng, nhức đầu, mẩn ngứa, mụn nhọt rôm sảy, kiết lỵ ra máu. Nước rau má sắn dây giải khát, trị sốt nóng, nhức đầu, mẩn ngứa mụn nhọt rôm sảy.
Dùng sắn dây để giải rượu
Uống quá nhiều rượu khiến tỳ vị tổn thương. Khạc hoặc nôn ra máu, người phát sốt, tiểu tiện đỏ. Hoa sắn dây 30g, hoàng liên 4g, hoạt thạch 30g (thủy phi), bột cam thảo 15g. Tán thành bột mịn, trộn với nước, hoàn thành viên, mỗi lần uống 3g. Chiêu thuốc bằng nước mát. Hoặc bạn có thể áp dụng hòa tan bột sắn dây cùng với một cốc nước. Sau đó cho đường và cuối cùng vắt lấy 1 thìa nước cốt chanh. Có thể thêm đá cho dễ uống.
Trường hợp không muốn uống đường, có thể thay thế bằng một chút muối. Cách này sẽ khó sử dụng hơn những tác dụng mà nó mang lại hiệu quả hơn rất nhiều. Chúng ta có thể sử dụng 1 cách là khác là sử dụng 30gr sắn dây + 4gr hoàng liên + 30gr hoạt thạch + 15gr cam thảo. Tán thành bột mịn, sau đó trộn với nước để uống.
Dùng sắn dây để trị tàn nhang
Khả năng trị tàn nhang của sắn dây bắt nguồn từ một nhóm hoạt chất Isoflavone. Nó có trong củ sắn dây, có hoạt tính Estrogen tương tự như hormon Estrogen ở người phụ nữ. Chính chất này sẽ thay thế hormone bị rối loạn. Làm ổn định hoạt động của chúng. Ngăn cản sự bài tiết quá nhiều các sắc tố melanin làm giảm thâm nám. Ngoài ra, Isoflavone còn là chất chống oxy hóa, làm chậm quá trình lão hóa trong cơ thể. Để trị tàn nhang, bạn dùng khoảng 1⁄2 chén nước ép cà chua đem trộn đều với 1 thìa bột sắn dây. Sau khi tẩy da chết trên mặt. Bạn thoa đều hỗn hợp này lên da, kết hợp massage nhẹ nhàng cho để khi hỗn hợp khô trên da thì rửa mặt với nước ấm.
Hy vọng bài viết của Xuất bản online đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích.
Nguồn: suckhoedoisong.vn
