Rau sam là một loại rau rất thân quen trong đời sống của người dân Việt Nam, đây là loại rau thường xuất hiện trong những bữa ăn dân dã hàng ngày. Rau sam có vị chua chua, mặn mặn rất đặt trưng. Ngoài tác dụng là một nguyên liệu nấu ăn, cây rau sam còn được xem là một vị thuốc trong Đông y, giúp giải nhiệt, trị lỵ và những bệnh về thận. Toàn thân cây đều có những tác dụng riêng về mặt y học. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu cho bạn đọc một số bài thuốc trị bệnh được điều chế từ rau sam.
Tìm hiểu về rau sam
Rau sam, tên khoa học là Portulaca oleracea, thuộc họ Rau sam (Portulacaceae). Sống được một năm và có chiều cao phát triển lên đến 40cm. Thân mọng nước, trơn nhẵn. Có màu hơi đỏ/tím đỏ và bò sát mặt đất cùng với các lá xanh mọc xen kẽ hoặc mọc đối với nhau. Phần rễ cây rau sam gồm có rễ cái và nhiều rễ thứ dạng sợi. Có khả năng chịu hạn rất tốt. Thậm chí là đất nghèo dinh dưỡng.
Hoa có 5 cánh, màu vàng và đường kính hoa tới 0,6cm. Hoa nở sớm hay muộn tùy thuộc vào tình trạng mưa nhiều hay ít. Nhưng thường ra hoa vào khoảng cuối mùa xuân đến giữa mùa thu. Các hạt nằm trong quả nhỏ có hình đậu và nở ra khi chúng phát triển. Thân, lá và nụ hoa của cây rau sam đều có thể dùng được .Dù gọi là rau sam nhưng cách thức phát triển của nó không khác gì loài cỏ dại. Được sử dụng trong nhiều món ăn với vị hơi chua và vị mặn đặc trưng như trộn làm salad, đem luộc như các loại rau khác hoặc cách nấu tương tự như rau bi na. Ngoài ra, rau sam có chất nhầy nên cũng được thích hợp để làm món súp hoặc thịt hầm.
Thành phần dinh dưỡng của rau sam
Trong 100g rau có chứa 92g nước; 1,7g protein; 0,4g chất béo; 3,8g carbohydrate; 103mg Ca; 39mg P; 3,6mg Fe; 0,03mg vitamin B1; 25mg vitamin C; 2.550 đơn vị quốc tế vitamin A. Toàn cây có coumarin (các sắc tố nhóm betacyanidin), flavonoid, glucoside… và chất nhầy. Cây mọc ở vùng có thổ nhưỡng khác nhau có lượng calci oxalate hay nitrat khác nhau. Theo Đông y, rau sam vị chua, tính lạnh, vào đại tràng, can và thận. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, mát máu, tán huyết tiêu thũng. Trị hội chứng lỵ, viêm đường tiết niệu, sỏi đường tiết niệu (tiểu giắt buốt, tiểu ra huyết và cặn sỏi), mụn nhọt lở ngứa. Ngày dùng 60 – 200g tươi (hoặc 15 – 40g khô); bằng cách nấu, luộc, ép nước. Sau đây là một số bài thuốc và thực đơn chữa bệnh có rau sam.
Bài thuốc chữa lỵ từ rau sam
- Rau sam 100g, cỏ sữa nhỏ lá 100g, Sắc uống trong ngày; nếu đi ngoài ra máu, thêm cỏ nhọ nồi 20g, rau má 20g.
- Rau sam 20g, cỏ nhọ nồi 20g, lá nhót 20g, búp ổi 20g. Phơi hay sấy khô, tán bột mịn, làm hoàn. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 15g.
- Rau sam 50g, cỏ sữa nhỏ lá 50g, chỉ xác 20g, binh lang 20g, lá trắc bá 20g, vỏ rụt 20g, hoa hòe 20g. Sấy khô, tán bột. Mỗi ngày uống 20g với nước vối.
- Cháo rau sam: rau sam tươi 100g – 200g, gạo tẻ 90g. Cả 2 nấu cháo, thêm bột gia vị, ăn khi đói. Dùng tốt cho người có hội chứng lỵ xuất huyết.
- Rau sam xào: rau sam 250g xào với dầu thực vật, thêm bột gia vị. Dùng cho người có hội chứng lỵ.
Bài thuốc chữa những bệnh về thận
- Nước ép rau sam: rau sam 100g rửa sạch để ráo, giã nát, thêm nước sôi để nguội vắt lấy 100ml, thêm ít đường trắng khuấy đều. Ngày làm 3 lần. Dùng tốt người bị viêm đường tiết niệu, mụn nhọt, lở ngứa.
- Nước ép rau sam hoà mật: nước ép rau sam 60 – 100ml đun vừa sôi, thêm 20ml mật ong khuấy đều uống. Dùng tốt cho sản phụ sau đẻ đau quặn bụng, tiểu rắt buốt.
- Rau sam 100g, lòng trắng trứng gà 2 quả. Rau sam giã nát vắt lấy nước, thêm lòng trắng trứng vào; hấp chín. Ăn trong ngày, dùng liền 3 – 5 ngày.
Kiêng kỵ: Người hư hàn tiết tả (tiêu chảy) không dùng.
Hy vọng bài viết của Xuất bản online đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích.
Nguồn: suckhoedoisong.vn
